خان بابا: دوشادوش مهاجرین تلاش می کنم و در کنارشان ایستاده ام

 پس از سقوط کابل به دست طالبان، هزاران نفر از کارمندان پیشین حکومت، کارمندان رسانه ها و فعالان مدنی و حقوق بشر، رهبران زن، اقشار آسیب پذیر و مردم افغانستان، به کشورهای همسایه بخصوص ایران و پاکستان آواره شده اند. نهادهای حقوق بشری، کشورهای مهاجر پذیر و دولت های همسایه برای مدیریت این بحران انسانی و حقوق بشری تاکنون میلیون ها دالر مصرف کرده اند. متاسفانه علی رغم تلاش هایی که صورت گرفته است در یک سال اخیر، وضعیت این پناهجویان روز به روز وخیم تر شده است و در این راستا، گروهی از خانواده هایی که در یک سال گذشته، به پاکستان آمده اند نسبت به بی سرنوشتی، مشکلات اقتصادی و نبود آینده روشن برای زندگی شان، دست به یک اعتراض گسترده زده اند و مدت بیش از پنج ماه می شود که در یکی از پارک های اسلام آباد، خیمه های اعتراض برپا کرده اند.

اخیرا یکی از سیاست مداران و فعالان حقوق بشری پاکستان بنام خان بابا طی دیدارهای متعددی که با نمایندگان این معترضان داشته است، تلاش دارد تا به مشکلات این پناهجویان رسیدگی کند.

محمد ضیا ساحل، در این گفتگو، به جزییات این تلاش ها و آخرین دستاوردها پرداخته است.

• تشکر از شما آقای خان بابا! در نخست می خواهیم بیشتر در باره پیشینه کارهای اجتماعی و سیاسی وحقوق بشری شما بدانیم.

تشکر، من رایت الله خان هستم که اکنون بیشتر مرا خان بابا صدا می زنند. از ایالت خیبرپختونخواه هستم. از سال 1982 فعالیت های اجتماعی خویش را در کنار تجارت آغاز کردم. در جرگه های حکومت پاکستان شرکت داشته و برای پیشرفت و ترقی کشورهای پاکستان و افغانستان کار کرده ام و این فعالیت ها همچنان ادامه دارد.

• شما از کی وارد این مبارزه شده اید؟ مهمترین انگیزه شما برای این کار چیست و به نظر شما، چه کارهایی می توان انجام داد تا مشکلات پناهجویان افغان در پاکستان و مشخصا اسلام آباد حل گردد؟

درسال 1999 یک موسسه ایجاد کردیم و کارهای بزرگی در پاکستان انجام دادیم و در کنار مردم برای بهبود زندگی شان در عرصه های مختلف فعالیت داشته ایم و همزمان برای مردم افغانستان نیز در قسمت های مختلف کار کرده ایم که این خدمات هم در داخل خاک افغانستان و هم در میان مهاجرین انجام شده است.

به عنوان نمونه ما و همکاران مان همیشه در کنار آسیب دیدگان حوادث طبیعی مانند زلزله، سیلاب و آفت های دیگر بوده ایم و در این قسمت، دوشادوش دولت های افغانستان و پاکستان به مردم کمک کرده ایم. در سال 2005 در پیشاور فعالیت هایی را آغاز کردیم و یک شورا ساختم که بزرگان و نمایندگان مهاجرین مقیم حیات آباد، ناصرباغ، افغان کالونی و سایر مناطق حضور داشتند. ما کمیته هایی را ساختیم تا با حضور نمایندگان و بزرگان مهاجرین افغان، زمینه های ارایه خدمات بهتر به افغان ها را جستجو کنیم و دستاوردهای خوبی در این زمینه داشتیم. پس از آن در سال 2008 نیز شورایی ساختیم تا هرچه بهتر بتوانیم به مهاجرین افغان امداد رسانی کنیم.

ما تلاش کردیم تا رفت و آمد شهروندان دو کشور پاکستان و افغانستان هرچه آسان تر گردد و در این راستا، بعد از سال 2008 سهولت های زیادی ایجاد شد  و من خودم شخصا بدون ویزا به افغانستان سفر می کردم.

از 2014 تاکنون ما زیرچتربرنامه جهانی جرگه صلح ( (WPJP) فعالیت می کنیم که برنامه های متعددی برای بهبود وضعیت کنونی زندگی مهاجرین افغان در پاکستان، هماهنگی با دولت پاکستان و نهادهای بین المللی روی دست داریم.

• همکاری ها با شما در زمینه فعالیت های تان از سوی نمایندگان حکومت افغانستان چه در گذشته و چه اکنون، چگونه بوده است؟

من با بزرگان سیاسی افغان تماس های زیاد و نزدیکی داشته و دارم و یکجا برای حل مشکلات مردم بخصوص مهاجرین کار کرده ایم. شمار زیادی از بزرگان و سیاسیون افغانستان در آن سوی مرز، با ما روابط نیکی داشتند و دارند. من با عمرداوودزی، حضرت عمر زاخیلوال و بسیاری از بزرگان دیگر که اینجا وظیفه داشتند روابط تنگاتنگی داشتم و روی مسایل و مشکلات باشندگان دو طرف مرز، کار می کردیم.

با همکاری دوستانی که یاد کردم ما بزرگان قومی را دور هم جمع کردیم و تلاش کردیم تا میان دو کشور روابط دوستانه و براساس نیازهای شان گسترش یابد.

باید یاد آور شوم که در سالهای مختلف، تعدادی از سفرای افغانستان در پاکستان بودند که با هم در راستای حل مشکلات میان مردم دو کشور هماهنگی داشتیم و همچنان در قسمت حل مشکلات مهاجرینی که این جا حضور دارند اما تعدادی از سفرا هم بودند که با همکاری نداشتند و هماهنگی لازم ایجاد نمی شد.

سفیر کنونی افغانستان نیز متاسفانه از همکاری لازم برای حل مشکلات مهاجرین و افغان هایی که اینجا آمده اند برخوردار نیست اما من و همکارانم به تلاش های مان برای حل مشکلات مهاجرین ادامه خواهیم داد.

• برداشت و تحلیل شما از وضعیت زندگی مهاجرین افغان در پاکستان چیست؟

متاسفانه وضعیت مهاجرین افغان در پاکستان خوب نیست. مشکلات صحی، نیازهای اولیه زندگی و بی سرنوشتی از مواردی است که آنان را رنج می دهد. ما همواره تلاش کرده ایم برای حل این مشکلات کار کنیم اما متاسفانه مشکلاتی نیز داریم. به طور نمونه سفیر کنونی افغانستان در پاکستان، به این مسایل علاقه و توجهی جدی نشان نداده است.من شخصا برای شان مکتوب داده ام که بیاییم باهم برای حل مشکلات مهاجرین با مسوولان دولت پاکستان و نهادهای دیگر کار کنیم اما متاسفانه جوابی دریافت نکرده ایم.

• به نظر شما تحولات یک سال اخیر تا چه اندازه روی وضعیت زندگی مردم افغانستان و همچنان مهاجرین داشته است؟

من از حکومت طالبان می خواهم که روی مسایل سیاسی و برادری افغان ها بیشتر کار کنند و تلاش کنند یک کابینه کارامد ایجاد کنند تا مشکلات ترانزیتی میان دو کشور بهبود یابد. برای فعلا بسیاری از نیازمندی های اقتصادی افغانستان از خاک پاکستان وارد می شود و نیاز است تا سهولت هایی از سوی حکومت تازه، ایجاد گردد. متاسفانه ما می شنویم که در نقاط مرزی طالبان از تاجران پول می گیرند که این مورد می تواند امید مردم افغانستان و تاجران دو طرف را کمرنگ سازند.

من از طالبان می پرسم که وضعیت بانک های خصوصی را به چه روزی رسانده اند؟ با این وضعیت مردم افغانستان تباه می شود. من از آنان می خواهم که بانک های اسلامی را ایجاد کنند. تجارت را رونق بدهند. تا زمانی که تجارت میان افغانستان و پاکستان رونق نگیرد و راه های بهتری برای گسترش آن جستجو نشود بیکاری و قیمتی به اوج خود خواهد رسید و این مساله می تواند نارضایتی مردم را بیشتر ساخته و به مهاجرین افغان در پاکستان نیز تاثیرات منفی خواهد داشت.

• شما مدت هاست که با گروه های مختلف مهاجرین افغان در پاکستان کار می کنید. اخیرا هم شاهد تلاش های تان برای حل مشکلات کسانی که در اسلام آباد دادخواهی می کنند هستیم. برنامه های شما برای حل این مشکلات چیست؟

یک قدم این است که باید بالای دولت پاکستان صدا بزنیم که سهولت هایی به مهاجرین افغان بدهد. در کنفرانس ها و جلسات مختلف با این مساله گوشزد شود که حکومت پاکستان- علی رغم مشکلات داخلی که دارد- برای مهاجرین افغان زمینه تعلیم، ایجاد حساب بانکی، اسناد اقامتی، کار و تجارت تسهیل گردد.

من از تمام نهادهای بین المللی، کشورهای خارجی و کسانی که روی قضیه افغانستان کار می کنند تقاضا می کنم که به مردم افغانستان کمک کنند و زمینه اسکان مجدد شان را فراهم سازند. از حکومت پاکستان نیز می خواهم که کمک بیشتری به افغان ها کند و پالیسی هایی ترتیب دهند که زمینه اعطای شهروندی به آنان آسان گردد و آنان بتوانند در اینجا با شرایط بهتری زندگی کنند.

• تا چه اندازه امیدوار هستید که تلاش های شما نتیجه عملی داشته باشد وعده و تعهد شما به کسانی که از شما انتظارات زیادی دارند چیست؟

افغان هایی هستند که پنج ماه در سخت ترین شرایط زندگی می کنند. از حکومت جدید پاکستان تقاضا می کنم که برای بهبود زندگی این افراد تلاش کنند. ما به زودی( 27 آگوست) کنفرانسی برگزار می کنیم و از حکومت پاکستان می خواهیم که زمینه بهبود زندگی مهاجرین به شمول ایجاد کمپ، ترتیب اسناد اقامتی که بتوان با آن حساب بانکی ایجاد کرد و سیمکارت خریداری کرد و رفت آمد صورت بگیرد، به مهاجرین کمک کند.

از حکومت افغانستان نیز می خواهم که بالای مقامات سفارت فشار بیاورند که برای حل مشکلات مهاجرین اقدامات عملی انجام دهند. من تلاش می کنم سهولت ها ایجاد شود و افتخار می کنم که بعنوان سفیر صلح و دوستی میان افغانستان و پاکستان، در این راستا فعالیت می کنم.

از بزرگان قوم پشتون پاکستان تقاضا می کنم که برای حل مشکلات مهاجرین تلاش کنند و از دولت پاکستان بخواهند که در این زمینه بیشتر تلاش کند.

وعده من به تمامی مهاجرین افغان این است که همراه شان شانه به شانه خواهم بود و یکجا با مسوولان حکومت پاکستان در این راستا یعنی حل مشکلات مهاجرین تلاش خواهیم کرد.

به تاریخ 27 آگوست یک کنفرانس با شرکت نمایندگان مهاجرین و دولت پاکستان، برگزار می کنیم و پس از آن، طی یک یا دو هفته با حمایت کنندگان بین المللی، نمایندگان سفارت های خارجی نشست برگزار می کنیم و از همه شان خواهیم خواست تا برای مهاجرین افغان مقیم پاکستان که در شرایط سختی زندگی می کنند هرچه عاجل پناهندگی بدهند.

تشکر از شما جناب خان بابا و به امید موفقیت تان!