اهمیت گزارش نمایندگان پارلمان بریتانیا درباره نسلکشی هزاره‌ها؛
اخیرا یک گزارش تحقیقی تازه در پارلمان بریتانیا در مورد وضعیت اسفبار هزاره ها در افغانستان منتشر شده است که می‌گوید:”در ماه‌های اخیر، شاهد خطر جدی و فزاینده نسل کشی علیه هزاره‌ها بوده‌ایم.”
این گزارش در ادامه گزارش هایی نشر می شود که شماری از نهادهای بین المللی از جمله عفو بین الملل، یوناما و برخی نهادی دیگر در باره خطر نسل کشی هزارها در افغانستان، بخصوص پس از روی کارآمدن گروه طالبان به نشر رسیده اما گزارش نمایندگان پارلمان انگلستان، در نوع خود کامل ترین و واضح ترین گزارش با پیام های روشن در این مورد به شمار می رود.
بیش از صد سال می‌شود که هزاره‌ها در معرض نسلکشی قرار دارند. هزاره‌ها اما پس از سالیان سکوت و خاموشی و زمانی که اندک فرصت تنفس برای شان پیدا شد، فریاد و ناله‌ای خود را از تداوم نسلکشی بلند کردند و در کتاب‌ها، مجله‌ها، روزنامه‌ها و رسانه‌ها بارها و بارها از کشتار هدفمند و نسلکشی علیه هزاره‌ها سخن گفتند و در داخل و خارج برای نجات از نسلکشی دادخواهی کردند.
بازخورد این تلاش ها اما، تاکنون چیزی نبوده است که قناعت بخش بوده باشد و بسیاری از نهادهای بین المللی، کشورها و مراجع مدافع حقوق بشر از کنار این فاجعه انسانی، با سکوت گذشته است.
نسلکشی تاریخی هزاره در افغانستان یا مستقیما از سوی حکومت‌ها انجام شده و یا جنایت نسلکشی تحت حمایت دستگاه حاکم صورت گرفته است. نظام های حاکم گذشته و حال، براساس دیدگاه های قومی، مذهبی و انحصارطلبانه خویش، هیچ گاهی نتوانسته اند شرایط زندگی اقوام مختلف افغانستان را فراهم کنند و بیشتر تلاش کرده اند تا با حذف و کشتار آنان، برسلطه شان ادامه دهند. این روند حتی در دوره کوتاه جمهوریت نیز به نحوی تکرار شده است و زیر شعارهای دموکراتیک و با حضور نهادهای بین المللی، هزاره ها همواره در اعتراضات، مکاتب، مساجد و حتی خانه های شان قتل عام شده اند.
نکته‌ی دیگر آن‌که جامعه جهانی بخصوص نهادهای مدافع حقوق بشر و کشورهایی که متعهد به جلوگیری از نسلکشی در جهان می‌باشند در قضیه نسلکشی هزاره‌ها بی تفاوت برخورد کرده اند و سکوت جامعه جهانی و سازمان ملل در قبال نسلکشی هزاره‌ها برای جنایت کاران جرات بیشتر داده، زمینه انجام نسلکشی را تسهیل و در نهایت ابعاد فاجعه را گسترده‌تر کرده است.
نباید فراموش کنیم که پس از سال ها دادخواهی از سوی هزاره‌ها در سال‌های اخیر و افزایش کشتار هزاره‌ها، شاهد برخی واکنش‌ها از سوی سازمان‌های بین المللی و برخی کشورها به صورت پراکنده و در حد اظهار نگرانی از کشتار هدفمند هزاره‌ها بوده ایم. نمونه هایی مانند هشدار اضطراری”دیده بان نسلکشی”، گزارش یوناما و عفو بین الملل. اما کدام اقدام عملی جدی و یا کار مورد ضرورت برای جلوگیری از نسلکشی هزاره‌ها صورت نگرفته است.
با توجه به آن چه گفته شد؛ تهیه و نشر گزارش از سوی پنج‌تن از نمایندگان بریتانیا در باره وضعیت هزاره‌ها و تایید این نکته که نسلکشی علیه هزاره‌ها در حال افزایش می باشد، فوق العاده دارای اهمیت، ارزشمند، دلسوزانه و مسؤلانه میباشد که در این نوشته به برخی اهمیت‌های این گزارش می‌پردازیم.
یکم؛ برای اولین بار است که از سوی یک مرجع بین المللی گزارش مستند و تحقیقی در باره نسلکشی هزاره‌ها تهیه و نشر می‌گردد و این نشان می دهد که درد نسلکشی هزاره‌ها در خانواده بشری کسانی را وا داشته است تا با هزاره‌ها هم صدا شده و یک رنج مشترک و جنایت تحمیل شده بر خانواده بشری را فریاد کنند.
این که تعدادی از اعضای یک نهاد قدرتمند اروپایی(پنج‌تن از نمایندگان پارلمان بریتانیا) گزارشی در باره “وضعیت هزاره‌ها در افغانستان” تهیه نموده و در آن ضمن تایید نسلکشی هزاره‌ها خواستار اقدام فوری برای جلوگیری آن شده است از اهمیت بالایی در جهت جلوگیری از نسلکشی هزاره‌ها برخوردار است.
دوم؛ گزارش بر اساس یک مبنای محکم بین المللی تهیه شده است و یک اظهار نظر بدون پشتوانه حقوقی و قانونی نیست. مبنای اصلی این گزارش تعهد جامعه بین الملل در کنوانسیون نسلکشی برای جلوگیری از نسلکشی و محاکمه مجرمان آن میباشد. در این گزارش از تمام کشورها به عنوان عضو کنوانسیون نسلکشی سازمان ملل، خواسته شده تا برای جلوگیری از نسلکشی هزاره ها اقدام نمایند. این کنوانسیون که در 1948 به امضا رسید، نسلکشی را به عنوان جنایت بین المللی به رسمیت شناخت و پس از آن به عنوان یک عرف بین المللی از سوی کشور ها شناخته شده و به همان شکل برخورد صورت گرفته است و بناءً مفاد کنوانسیون برای کشورهای عضو و غیر عضو الزام آور است. و مطالبه نمایندگان پارلمان بریتانیا برای جلوگیری از نسلکشی هزاره‌ها در واقع یادآوری یک مسؤلیت بین المللی است که تمام کشورها ملزم به اجرای آن می‌باشند.
سوم؛ این گزارش به چندین مقام دولتی در بریتانیا، ایالات متحده آمریکا، کانادا، هالند و همچنان نمایندگان سازمان ملل و دادگاه کیفری بین‌المللی تحویل داده شده است. به یقین که آدرس‌های معتبری که گزارش نسلکشی هزاره‌ها را دریافت نموده اند، نهادهای قدرتمند، مسؤل و با اهمیت است و از آن جمله سازمان ملل و دادگاه کیفری بین المللی و ظیفه و صلاحیت لازم را برای اقدام جهت جلوگیری از نسلکشی هزاره‌ها در افغانستان دارند.
چهارم؛ نکته دیگری که اهمیت گزارش را بیشتر می نماید آن است که در گزارش به برخی از عاملان نسلکشی علیه هزاره‌ها در افغانستان اشاره شده است و از آن جمله طالبان که گروه بر سر قدرت می باشد از عاملان نسلکشی شمرده شده است. طالبان در بیش از بیست سال اخیر حملات هدفمند و کشتار سیستماتیک را به هدف نسلکشی هزاره ها در گوشه، گوشه‌ای کشور و در اماکن مختلف انجام داده است. همچنان در گزارش از شاخه خراسان داعش نیز به عنوان یکی از عاملان نسلکشی هزاره ها یاد شده است. برای همه روشن است که گروه افراطیِ داعش نیز علیه هزاره‌ها و شیعیان افغانستان با کینه‌توزی عمیق عمل نموده و در نسلکشی هزاره‌ها نقش بارز داشته است. اهمیت کار گزارش در آن است که برای اقدامات عملی راه را نشان داده است و برخی از عاملان جنایت نسلکشی را مشخص نموده است.
اکنون برای جهانیان، نهادهای مدافع حقوق بشر و اقلیت‌های قومی و مذهبی در معرض نسلکشی میباشد که برای جلوگیری از نسلکشی هزاره‌ها اقدام عاجل نمایند و عاملین کشتار هزاره ها را به نهادهای عدلی بین المللی بسپارند. آن چنان که در گزارش آمده است تا زمانی که عاملان حمله علیه هزاره‌ها، مصونیت داشته و پاسخگوی”اعمال جنایت‌کارانه”شان نباشند، حمله بر این اقلیت قومی ادامه خواهد یافت.
همچنان هزاره با حمایت از این گزارش از سازمان ملل و دادگاه کیفری بین المللی بخواهند تا اقدامات جدی را برای جلوگیری از نسلکشی بردارند. دادگاه صلاحیت دارد پرونده جنایت نسلکشی هزاره‌ها را در افغانستان باز نماید و عاملان آن را محاکمه نماید و سازمان ملل با همکاری تمام نهادهای مربوطه می‌توانند بر عاملان نسلکشی فشار جدی اعمال نمایند تا به سیاست نسلکشی هزاره‌ها نقطه پایان گذاشته شود.
نویسنده: قربان علی فصیحی
