واشنگتنپست: طالبان با نقاشی هواپیما روی باند بگرام تلاش میکنند رصد هوایی را فریب دهند
گزارش تازه روزنامه واشنگتنپست، بر پایه تصاویر ماهوارهای و دادههای منبعباز، نشان میدهد که طالبان در پایگاه هوایی بگرام بهجای بهرهگیری از هواپیماهای واقعی، از نقاشیهای دوبعدی هواپیما روی باند بهعنوان ابزاری برای فریب سامانههای نظارت هوایی استفاده میکنند.
بر اساس این بررسی که تصاویر ماهوارهای چهار سال گذشته را در بر میگیرد، پایگاه بگرام ـ بزرگترین مرکز نظامی پیشین نیروهای امریکایی در افغانستان ـ اکنون تقریباً خالی به نظر میرسد و نشانهای از فعالیت گسترده و مؤثر نظامی در آن مشاهده نمیشود. واشنگتنپست نوشته است که با وجود ادعای طالبان مبنی بر استفاده نظامی و اقتصادی از این پایگاه، شواهد ماهوارهای این ادعاها را تأیید نمیکند.
پس از خروج نیروهای امریکایی در اگست ۲۰۲۱ و فروپاشی ارتش پیشین افغانستان، طالبان کنترل شبکهای از پایگاههای نظامی ساختهشده توسط امریکا طی دو دهه جنگ را به دست گرفتند. در این میان، دونالد ترمپ، رئیسجمهور امریکا، اخیراً از طالبان خواسته بود پایگاه بگرام را «پس بدهند» و آن را یکی از بزرگترین پایگاههای هوایی جهان توصیف کرده بود.
طالبان در واکنش به این اظهارات، نیروهای امنیتی بیشتری را برای حفاظت از بگرام مستقر کردند، اما به گزارش واشنگتنپست، تصاویر ماهوارهای نشان میدهد که پس از گذشت چهار سال، این گروه نتوانسته است از این پایگاه عظیم بهرهبرداری مؤثری انجام دهد.
در این گزارش آمده است که هواپیماهای نقاشیشده روی بخشی از باند بگرام، اشکال دوبعدی ثابتی هستند که از فضا شبیه هواپیما دیده میشوند، اما طی سالها هیچگونه جابهجایی نداشتهاند. به گفته تحلیلگران، این اقدام احتمالاً با هدف فریب سامانههای رصد هوایی و بزرگنمایی تواناییهای هوایی طالبان صورت گرفته است.
اسفندیار میر، پژوهشگر مرکز استیمسن، در این باره گفته است که بخش قابل توجهی از تجهیزات بهجا مانده از نیروهای خارجی که به دست طالبان افتاده، عملاً غیرقابل استفاده بوده است. بررسیها همچنین نشان میدهد طالبان با جابهجایی کانتینرها، دیوارهایی برای پنهانسازی فضای داخلی پایگاه ایجاد کردهاند، اما نشانهای از عملیات گسترده نظامی در بگرام دیده نمیشود.
طالبان پیشتر وعده داده بودند که پایگاههای سابق امریکا، از جمله بگرام، به «زونهای اقتصادی ویژه» تبدیل شود. با این حال، سخنگوی وزارت صنعت و تجارت طالبان به واشنگتنپست گفته است که این برنامه بهطور رسمی لغو شده، زیرا تبدیل تأسیسات بزرگ نظامی به مراکز اقتصادی مستلزم تخریب گسترده و بازسازی پرهزینه است و به بخش نظامی آسیب میزند.
واشنگتنپست افزوده است که تحلیلگران، کنار گذاشتن این طرح را نشانهای از ناتوانی طالبان در مدیریت زیرساختهای باقیمانده میدانند. بر اساس گزارش بازرس ویژه بازسازی افغانستان (سیگار)، امریکا حدود هفت میلیارد دالر تجهیزات نظامی، از جمله ۲۵۰ هزار میل سلاح و ۱۸ هزار دوربین دید در شب، در افغانستان باقی گذاشته است.
در این گزارش آمده که بخش زیادی از این تجهیزات در پاکستان مشاهده شده و به دست شورشیانی رسیده که به طالبان وفادارند؛ ادعایی که طالبان آن را رد کردهاند. تصاویر ماهوارهای از کابل و قندهار نیز نشان میدهد طالبان برخی هواپیماها و چرخبالها، از جمله «سوپر توکانو A-29»، «بلکهاک UH-60»، «C-130» و «می-17» را جابهجا کرده یا قطعات آنها را برای استفاده مجدد جمعآوری کردهاند، هرچند شمار هواپیماهای عملیاتی این گروه همچنان بسیار محدود گزارش میشود.
به گفته یک مقام پاکستانی، طالبان با کمبود شدید پیلوت و تخنیککار روبهرو هستند و تلاش میکنند از طریق بازار سیاه قطعات، برخی هواپیماها را دوباره فعال کنند. کارشناسان میگویند هرچند توان هوایی طالبان برای مقابله با ارتش پاکستان کافی نیست، اما میتواند در جابهجایی نیروها و عملیات داخلی علیه گروههای کوچک نقش داشته باشد؛ ظرفیتی که به باور برخی، میتواند تحرک این گروه را افزایش دهد.
طالبان به پرسشهای واشنگتنپست در این زمینه پاسخ ندادهاند. دولت بایدن نیز مسئولیت تجهیزات باقیمانده را نپذیرفته و اعلام کرده است که این تجهیزات پیش از سقوط دولت پیشین به ارتش افغانستان تحویل داده شده و برنامهای برای بازپسگیری آنها وجود ندارد. در مقابل، دونالد ترمپ گفته است که امریکا باید بخشی از این تجهیزات را پس بگیرد.
بر اساس این گزارش، با وجود آنکه رهبران طالبان و هسته ایدئولوژیک این گروه در قندهار مستقر هستند، تصاویر ماهوارهای نشان میدهد تمرکز اصلی فعالیتهای هوایی طالبان در کابل قرار دارد. پایگاه قندهار نسبت به سالهای گذشته کاهش چشمگیری در روشنایی شبانه و میزان فعالیت نشان میدهد، در حالی که در کابل، طالبان طی سالهای اخیر برجهای دیدهبانی تازه ساخته و هواپیماهای محدود خود را در همانجا نگهداری میکنند.
