گزارش سهماهه ملل متحد: افزایش ناامنی، محدودیتهای شدید و بحران بشردوستانه در افغانستان
گزارش سهماهه دبیرکل ملل متحد درباره «وضعیت افغانستان و پیامدهای آن برای صلح و امنیت بینالمللی» نشان میدهد که در این مدت ۲۷۳۷ رویداد مرتبط با امنیت و ایمنی ثبت شده است که نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۲۴ میلادی ۱۴.۷ درصد افزایش یافته است.
بر اساس این گزارش، از اول اگست تا ۳۱ اکتوبر، گروههای مسلح مخالف طالبان مسئولیت ۴۱ رویداد، از جمله حملههای پراکنده با نارنجک و تیراندازی به ایستهای بازرسی و کاروانهای طالبان را بر عهده گرفتهاند که ۱۹ مورد آن تأیید شده است. این گروهها شامل جبهه آزادی، جبهه مقاومت، جبهه نبرد ملی، جبهه بسیج ملی، جبهه آزادی اسلامی مردم افغانستان و جنبش آزادی افغانستان میشوند و فعالیتهایشان در ولایتهای بغلان، هلمند، هرات، کابل، قندهار، قندز، نیمروز، پنجشیر و تخار ثبت شده است.
گزارش همچنین حاکی است که حملههای شاخه خراسان داعش کاهش یافته و نیروهای امنیتی طالبان به عملیات علیه این گروه ادامه دادهاند. از جمله، داعش خراسان در ۱۲ اگست اعلام کرد دو تن از جنگجویانش که به اتهام سرقت بازداشت شده بودند، در زندان قندز کشته شدند و در ادامه، طالبان یک فرمانده این گروه را در ۱۳ اگست کشتند.
این گزارش به رویدادهای مرزی نیز اشاره دارد و از ۱ اگست تا ۱۷ اکتوبر چندین تنش در امتداد مرزهای افغانستان با ایران، پاکستان و تاجیکستان ثبت شده است. در ۳ اگست، نیروهای امنیتی پاکستان و طالبان در ننگرهار بر سر پاسگاهها درگیر شدند و در کنر راکتهایی از سوی نیروهای پاکستانی شلیک شد. این درگیریها چندین تلفات سنگین بر جای گذاشته است.
در حوزه کارکنان ملل متحد، از اول اگست تا ۳۱ اکتوبر، ۶۳ رویداد امنیتی ثبت شده که بر کارکنان سازمان تأثیر گذاشته است؛ این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته ۷۸ رویداد ثبت شده بود. محدودیتهای رفتوآمد، به ویژه پس از ممنوعیت ورود کارکنان زن افغان به دفاتر ملل متحد توسط طالبان، افزایش یافته است. نیروهای وزارت دفاع طالبان در خارج از دفاتر و مجتمعهای یوناما مستقر شدند تا اجرای این دستورالعمل را تضمین کنند.
گزارش دبیرکل همچنین از قطع سراسری اینترنت و مخابرات در اول اکتوبر توسط هبتالله آخندزاده، رهبر طالبان، خبر داده که منجر به اختلال گسترده در شبکههای مخابراتی و پیامدهای اقتصادی-اجتماعی شد. ارتباطات ۴۸ ساعت بعد به دستور محمد حسن آخند، نخستوزیر طالبان، دوباره برقرار شد.
بر اساس این گزارش، تا ۱۵ نومبر سال جاری ۲.۴ میلیون مهاجر از کشورهای همسایه به افغانستان بازگشتهاند که فشار زیادی بر منابع محدود داخلی وارد کرده است. همچنین زمینلرزهها در ماههای اگست و نومبر وضعیت آسیبپذیری را تشدید کرده و نیازهای بشردوستانه افزایش یافته است. تنها ۳۵.۷ درصد از بودجه مورد نیاز برنامه کمکهای بشردوستانه ۲۰۲۵ میلادی تأمین شده است.
گزارش میگوید که درگیریهای هشتروزه مرزی میان طالبان و نیروهای پاکستانی از ۱۰ تا ۱۷ اکتوبر، حداقل ۵۰ کشته و ۴۵۳ زخمی بر جای گذاشته است. بیشتر تلفات غیرنظامیان ناشی از حملات هوایی و گلولهبارانها بوده است.
در حوزه حقوق بشر، یوناما شش مورد قتل فراقضایی، ۲۴ بازداشت خودسرانه و شش مورد شکنجه نیروهای امنیتی پیشین را ثبت کرده است. طالبان همچنین در این مدت ۲۱۵ تن، از جمله ۴۲ زن و ۲ دختر، را به اتهامهای مختلف شلاق زدهاند. گروه ویژه کودکان و درگیریهای مسلحانه نیز بین اول جولای تا ۳۰ سپتمبر حدود ۱۶۰ مورد نقض حقوق بشر، به ویژه علیه حداقل ۹۰ کودک، ثبت کرده است.
در حوزه آموزش، طالبان در سپتمبر برنامههای درسی را بازنگری و ۵۱ موضوع از جمله ارزشهای مدنی، حقوق بشر و اسلام شیعه را از برنامه مکاتب حذف کردهاند.
این گزارش جامع دبیرکل ملل متحد، وضعیت افغانستان را از نظر امنیت، حقوق بشر، محدودیتهای زنان و بحران بشردوستانه بحرانی توصیف کرده و افزایش نگرانیها درباره صلح و ثبات در منطقه را نشان میدهد.
